یکی از ویژگی‌های حوزه‌ی نجف (به‌لحاظ ساختار آموزشی) وجود سه فضای «آکادمیک محض»، «سنتی محض» و «میانه‌ی آکادمیک و سنتی» است. از لحاظ جغرافیایی آن‌جایی که نزدیک به حرم است، سنتی محض است؛ مقداری آن‌طرف‌تر ـ بین نجف و کوفه ـ میانه است؛ و کوفه آکادمیک محض است. این تنوع سه‌گانه، تکاپو و خلاقیت را زیاد کرده است. …

آقای میلانی از ابتدای شروع حرکت انقلابی امام(ره) خیلی جدی همراه ایشان بودند؛ یعنی می‌توان ادعا کرد که حتی علمای قم را هم ایشان در حمایت از امام جمع می‌کردند. حتی در قضیه‌ی تأیید حکم مرجعیت امام(ره)، علمایی که از قم به تهران آمدند، محرکشان آقای میلانی بودند. …

بعد از انقراض صفویه و تحول درون‌گفتمانی‌ای که در حوزه فقاهت اتفاق می‌افتد و جریان اجتهادی و اصولی غلبه پیدا می‌کند و مرجعیت علمی از درون حاکمیت دولت شیعی به خارج از قلمرو دولت شیعی در عراق منتقل می‌شود، یعنی از ابتدای قرن سیزدهم، کنش جدیدی از روحانیت شیعی را مشاهده می‌کنیم؛ یک نوع استقلال از حاکمیت. …