در شهرهای مذهبی مانند قم تقیّدیات در حفظ حریم محدودتر است و نگاه ویژه‌ای وجود دارد. اما مثلاً در شهرهای شمالی برای ارتباط با کف جامعه باید مقداری خود را تنزّل دهیم. مانند دوستان عزیز ما در گروه فرهنگی بقیة الله که انصافاً در کنار ساحل فعالیت‌های خوبی کردند. ولی خواه ناخواه ما مبتدی هستیم و به استاد راهنما و عالمان دین نیاز داریم تا خدای نکرده دچار انحراف نشویم. ←
آمریکایی‌ها در این اواخر با سپردن عنان کارشان به دیوانه‌ای که حتی حافظه تاریخی و به عبارت دیگر، سواد تاریخی و جغرافیایی در شناخت نقاط مطرح جهان هم ندارد، وارد فاز بعدی اسلام‌هراسی خود شدند؛ بلکه بتوانند جلوی پیشرفت‌های ایران را که در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب مردمش علیه همین قدرت‌هاست را بگیرند. ←
از مایکل سندل پرسیدم شما می‌گویید عدالت بر اساس سنت و فرهنگ است؛ عدالت در جمهوری اسلامی ایران بر کدام اساس باید باشد؟ مباحث لیبرالی یا اعتقادات خودمان؟ پاسخی جالب وی به شکل دقیق این بود: «عدالت در جمهوری اسلامی ایران باید برآمده از قرآن و روایات باشد!». نتیجه‌ای که از این حرف می‌توان گرفت این است که در دل فلسفه سیاسی و فقه سیاسی ما ظرفیت‌هایی وجود دارد که باید آن‌ها را احیا کنیم. ←
در سرمقاله و یادداشت سردبیر، به نسبت میان شریعتی و نسل امروز روحانیت و طلاب حوزه‌های علمیه پرداخته شده و از «روحانیت منهای شریعتی» سخن به میان آمده است. همچنین در گفت‌وگوهایی با دکتر سارا شریعتی، دکتر آقاجری و استاد طارمی‌راد به بازخوانی نگاه شریعتی به شیعه و روحانیت پرداخته شده و از جمله دکتر آقاجری و استاد طارمی، آرای شریعتی درباره صفویه و روحانیت شیعه را نقد کرده‌اند. ←
برخی اساتید معتقدند ممکن است حضور طلاب در ورزشگاه‌ها، محافل هنری یا رسانه‌ای مطابق با شئون لباس روحانیت نباشد. از سوی دیگر افرادی که در متن فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی قرار دارند معتقدند وظیفه یک طلبه حضور بین مردم است؛ مردم هم طیف‌های مختلفی دارند و درست نیست به بهانه رعایت زی طلبگی از مردم فاصله گرفت. ←
مگر در جامعه‌ی اسلامی علما و مراجع، پناه مردم نبوده‌اند؟ مگر بیوتشان محل رفع و رجوع مشکلات مردم نبوده؟ چطور شده که وقتی به حضورشان می‌رسیم زبانمان بند می‌آید؟ روحانیت و به‌ویژه مرجعیت در جامعه‌ی شیعی ایران همچون حصونی بوده‌اند که با وجودشان مردم احساس امنیت می‌کردند؛ امنیت در برابر ظلم و بی‌عدالتی. اما الآن احساس امنیت بماند؛ که در محضرشان حس می‌کنی خودت عامل ناامنی هستی! ←
بعد از میرزای شیرازی، تکثر مرجعیت به تکثر زعامت منجر شد؛ چون مرجعیت نهادی بود که برای پاسخ به نیاز زعامت سیاسی به‌وجود آمده بود؛ نه پاسخ به سؤالات شرعی. پس شکل‌گیری نهاد مرجعیت به دلیلی ورای نیاز مردم به پرسش‌های فقهی‌شان بود؛ و آن عبارت بود از نیاز به تعامل با ساختار قدرت و سازوکار سیاسی. ←
این چند روز، پای منبرهای فراوانی نشستم. تحلیل‌های مختلف از عاشورا و رویدادهای آن بسیار متفاوت است. مهم نیست که استنادات تاریخی این‌ها چه اندازه درست است؛ چون مذاق‌ها مختلف شده و دیگر «استناد» یا «درست» به‌معنای سنتی آن معنا ندارد؛ بلکه باید دید چه چیز به دل آدم می‌چسبد. آیا به دوره میانی قاجار و تحلیل‌های رایج آن دوره برگشته‌ایم؟ ←
شهید صدر به صراحت مسأله وجود یا ادعای تولید یک علم اقتصاد اسلامی را رد می‌کند و می‌گوید چنین علمی در اسلام وجود ندارد و او هم در پی تولید آن نیست؛ بلکه از سیستم اقتصاد اسلامی در تقابل با سیستم اقتصاد سرمایه‌داری و سوسیالیستی سخن می‌گوید؛ سپس با نقد دو رویکرد پیشین در پی ارائه رویکرد اقتصاد اسلامی بر می‌آید. اما وی از یک سیستم ناموجود اقتصادی در برابر دو سیستم اقتصادی موجود سخن می‌گوید. ←
فلسفه علم وقتی از ابتدای انقلاب، وارد ایران شد، بدون توجه به تاریخ علم مطرح شد؛ در حالی‌که در غرب، این حوزه عمدتاً با عنوان فلسفه و تاریخ علم شناخته می‌شود. این تاریخ علم است که فلسفۀ علم را از پرواز در آسمان و سخنان انتزاعی دور می‌کند و به روی زمین می‌آورد. با این نگاه است که می‌توانیم دریابیم که بخش زیادی از نظریات و سخنان نیوتن که اینشتاین او را بزرگ‌ترین دانشمند همۀ اعصار می‌نامد، ربطی به مشاهده و آزمایش ندارد. ←
اینکه مرحوم عبدالله قمی اختلافات کلامی و فقهی را «جزئی» پنداشته و ازسرگیری روابط سیاسی ایران و مصر را به‌عنوان راهکار ضروری تقریب اسلامی پیشنهاد می‌دهد، حکایت از آن دارد که وی پس از هشت‌دهه تلاش خود و پدرش در پروژه اثرگذار دارالتقریب قاهره و نیز تجربه زیسته‌اش در این دو کشور به این نتیجه رسیده که باید به جای یکسان‌سازی عقاید پیروان دو مذهب، به دنبال ایجاد سازگاری اجتماعی میان آن‌ها بود ←
به آقای راستی اعتراض کرده بودند که چرا به درس امام می‌روید؟! ایشان حرف مهمی زده و فرموده بود تا وقتی ایشان نیامده بود من فکر می‌کردم که فارغ‌التحصیل شده‌ام؛ ولی الآن که درس ایشان را دیدم حس می‌کنم که نیاز به ادامه تحصیل دارم. این حرف ایشان برای نجفی‌ها سنگین بود؛ خصوصاً اینکه ایشان در درس علمایی مثل آیت‌الله خویی و آیت‌الله میرزا باقر زنجانی شرکت کرده بود. ←
ظهور امر ملی برخی مسائل را برای ما ظاهر کرد؛ یکی اینکه امر ملی لزوماً شرعی نیست؛ امر ملی از شریعت استقلال پیدا می‌کند؛ مثل دو حلقه زنجیر هستند؛ در عین حال که به شریعت وصل است، اما عین شریعت هم نیست. دیگر اینکه امر ملی ناشی از حقوق ملی است؛ که قبلاً چیزی به نام حقوق ملی نداشتیم؛ قبلاً از رعایا یا امت صحبت می‌کردیم. ←
بر خلاف صورت‌بندی روحانیت در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی به دو گروه منزوی و فعال، امروزه این نهاد دچار تنوع زیادی از درون شده است. دلیل این امر را باید در مواجهه آنان با جزئیات مدنیت سیاسی و نیز حضورشان در ارکان مختلف حکومت دینی جستجو کرد. شناخت این تنوعات برای آنان که تحولات سیاسی و اجتماعی نهاد متولی دین را از نمای نزدیک دنبال می‌کنند، ارزش بسیاری دارد. این اثر بدون اینکه به همه جنبه‌های این بررسی بپردازد، تنها می‌کوشد روایت و موضع روحانیت حوزه علمیه قم در قبال نظم سیاسی و دینی را معرفی و مناقشات کانونی و در حاشیه آنان درباره سرشت و سیرت نظم دینی در سال‌های پیش از ظهور را مورد واکاوی و تحلیل خود قرار دهد. ←
همه حقوق مادی و معنوی این سایت، متعلق به مباحثات است. بازنشر مطالب مباحثات با ذکر منبع، مجاز است.
