این پروژه بهدنبال پاسخگویی به این پرسشِ فلسفی جدی و مهم است که چرا باید اخلاقی بود؟ اشاعره معتقدند چون خداوند امر فرموده اخلاقی باشید، باید اخلاقیزیست کنیم. کانت در پاسخ به این پرسش میگوید: انسانیت و هویت انسان وابسته به اخلاقیبودن اوست؛ اگر انسان اخلاقی نباشد، هیچ چیز نیست. ادامه …
ایرانیها هنگامی که فاتحان عرب بر آنها تاختند، اسلام را قبول کردند؛ اما یک احساس هویت ملی را حفظ نمودند. ایرانیان ممکن بود که به مقامات بلندی در دولتها دست مییافتند، اما نمیتوانستند حکومت کنند و از این احساس رنج میبردند. از اینجاست که آیتالله خمینی در زمانهی انقلاب اشاره کرد که ایرانیان در حال حاضر به مرحلهای از بلوغ و استقلال رسیدهاند که دیگر نباید دکترین «تقیه» را ضروری بشمارند؛ زیرا در گذشته از آن سوء استفادهی بسیار کردهاند. ادامه …
امروزه تصرفات غلط در طبیعت و محیط زیست – بهعنوان سرمایهی مشاع بشریت از ابتدای خلقت تا انتهای آن – مخاطراتی برای نوع بشر بهوجود آورده که حل این مخاطرات باید با مشارکت تمام ذینفعان و همهی صاحبنظران (در حوزههای مختلف علمی) و نیز توجه به حوزههای هستیشناسانه، معرفتشناسانه، فلسفی، الهیاتی، اخلاقی، عرفانی، فقهی و حقوقی آن صورت پذیرد. حوزههای علمیه میتوانند با رویکرد مدیریت دانش و مدیریت حل مسأله، به مسألهی محیط زیست ورود کنند. ادامه …
عقل ارتباطی که با رویکرد انتقادی می تواند با دیگران وارد گفت وگو شود، حتماً حوزه عمومی را یکطرفه تحریف نخواهد ساخت. امام موسی صدر توانست در دورهی فعالیتش، یکی از آرمانی ترین الگوهای گفت وگو با شرق و غرب و نیز میان مسلمانان را ایجاد کند. او برای وضعیت بحران زده جهان اسلام، تکنیکهایی عملی به ما میآموزد. جا دارد منش و اندیشهی وی – که در دوران کنونی فراموش شده – احیا گردد تا برخی مشکلات حیطه انسانی مسلمانان را کاهش دهد ادامه …
یکی از کاستیهای مباحث این است که دربارهی برخی گزارههای دانش حدیث و رجال که امروزه مورد نقادی بیشتر قرار گرفته و دیدگاههای جدیدی در مورد آنها مطرح شده است، در همان فضای سنتی و رایج گذشته، بحث و نقد شده است؛ مثلاً دربارهی بحث غلو، توجهی به برخی گفتارها دربارهی غلو سیاسی یا تکامل معرفتی تشیع – فارغ از صحت یا عدم صحت این گزارهها – نشده است . ادامه …
از نظر تحلیل ماهیت دولت در نظر امام(ره) میتوان گفت که ولایت سیاسی، دائرمدار مصلحت عامه است. بنابراین ولایت سیاسی مقید به دو امر است: یکی اختیارات عرفی عقلایی و دیگر احراز و تأمین مصلحت عامه. در بیان امام خمینی(ره) این دو امر، دوحقیقت متفاوت نیستند؛ بلکه دو جنبه از یک حقیقتاند؛ زیرا اختیارات دولت برای احراز مصلحت عامه است و این احراز مصلحت با دولت و اختیارات آن تأمین میگردد. ادامه …
مرحوم آیتالله مرعشی نجفی در اعتراض به حاکمیت پهلوی میگوید: «به خدا قسم حاکمیت پهلوی روی مغول را سفید کرد…»؛ اما در آستانه انقلاب از مردم میخواهد بهانه به دست حکومت ندهند تا کشتاری صورت نپذیرد؛ وی همچنین یکبار در اعتراض به برخی اقدامات تندروانه گفته بود: «از ما میخواهند که با خانواده کشتهها و مجروحین همدردی کنیم؛ وضعی پیش آمده و خودسرانه کارهایی کردهاند؛ به ما مربوط نیست». ادامه …
حدود بیست و سه سال قبل ساموئل هانتینگتون در مقالهای از برخورد تمدنها صحبت کرد؛ برخوردی که علیرغم وجود تمدنهای بزرگ دیگر، دوطرف اصلیاش تمدنهای اسلام (تمام کشورهای اسلامی) و مسیحیت (غرب یا همان اروپا و آمریکای شمالی) خواهند بود؛ یعنی تمدنهایی برآمده از دو دین بزرگ الهی! در این زمانهی قحطی برادری و صلح در جهان، سفر یک مقام عالیرتبهی واتیکان به قم و دیدار وی با برخی علما و مراجع و نیز حضورش در برخی اماکن متبرکهی شهر مقدس قم را باید به فال نیک گرفت. ادامه …
در کنار مناقب صحیح – به استناد فرمایش ائمه(ع) – میدانیم که کسانی با اهداف و انگیزههای گوناگون، فضیلتهایی ساخته و به آن بزرگواران نسبت داده و چهرهی اهل بیت(ع) و شیعیانشان را مشوه نمایاندهاند. نگاه کلی و اجمالی به سیر روایات و کتب شیعه در باب مناقب و معجزات، نشان میدهد که با گذشت زمان و فاصله گرفتن از عصر ائمه(ع) بر حجم این روایات و آثار افزوده شده است. ادامه …
الآن عملاً جنگ تئوریک خلافت و امامت در ایران شروع شده است. خلافتیها (مثل آقای هاشمی) میگویند احکام اولیه بماند و شورای فقها فتوا بدهد؛ اما امامتیها (مثل آقای مصباح) میگویند ولایت فقیه میتواند در احکام اولیه هم دست ببرد؛ ولایت مطلقه به همین معناست. عرفان امامتی که رویکرد غالب در حوزهی مشهد است، از اخباریگری زمان صفویه شروع میشود و به مکتب تفکیک و انجمن حجتیه میرسد. ادامه …